Toekenning van de (klassieke) planeten aan de tekens: benefics, malefics
Home > Lessen > Toekenning.html
Toekenning van de (klassieke) planeten aan de tekens: benefics, malefics, antiscia
In de afzonderlijke
tekenbeschrijvingen bent u steeds de beschrijving tegengekomen van de
toekenning van de planeten aan de tekens van de dierenriem. Deze
toekenning werd eeuwen geleden door de Ouden gedaan op basis van een
strikte hiërarchie van de destijds bekende en zichtbare planeten.
De Chaldeeën (Chaldeeërs)
hebben deze strikte hiërarchie ook gebruikt voor de toekenning van de
dagen van de week. U kunt dit nalezen in mijn recente artikel
“De
toekenning van de dagen van de week”
De Ouden gebruikten de
klassieke planeten in de volgorde van afstand tot de Aarde (en soms de
Zon). Deze volgorde is, beginnende bij de verst wegstaande planeet:
Saturnus – Jupiter – Mars – Venus – Mercurius.
Vervolgens werden deze planeten ten
opzichte van de Zon en Maan gerangschikt.
U
ziet dit als de bruine gebieden, waar Saturnus volgens de Ouden heerst.
Hierdoor komt het dus dat Saturnus voor de Klassieken ook de heerschappij
heeft over het teken Waterman. Sinds de ontdekking van Uranus in 1789,
werd langzamerhand de heerschappij van Waterman aan Uranus gegeven. De
heerschappij van Saturnus over dit teken raakte langzamerhand in ongerede.
Het is echter wel zo dat de aanhangers van de Klassieke astrologie nog
steeds met Saturnus als heerser van Waterman werken, zeker in de Klassieke
uurhoekastrologie.
Saturnus geldt als de “hoeder van de drempel”. Hij bepaalt uiteindelijk
wat wél en wat niet kan. Saturnus heerst over het hoogste punt van de
mundane horoskoop en is de belangrijkste planeet. Zijn gezag is
maatgevend. Beroepsmatig bepaalt Saturnus en het 10e huis de
naam, faam en reputatie van elke geborene.
Jupiter
Hierna
werd als volgende de planeet Jupiter toegekend. Uitgaande van de positie
van Saturnus werd Jupiter zowel links als rechts van Saturnus in de tekens
Boogschutter en Vissen gezet, zoals u hieronder kunt zien.
Lange tijd gold Jupiter als (nacht)heerser over het teken Vissen. Het is
een van redenen waarom Jupiter in Vissen niet zo slecht staat en zijn
menselijke en sociale eigenschappen laat zien. Vanuit die positie maakt
Jupiter driehoeken met Kreeft en Schorpioen en ook om die redenen is het
dat Jupiter daarin dus lang niet zo verkeerd staat. In Kreeft staat
Jupiter zelfs in verhoging (zie ook mijn miniserie over verhoging en val
van planeten).
Toen Neptunus in 1849 werd ontdekt, kreeg deze de heerschappij over het
teken Vissen. De redenen hiervoor zijn overduidelijk, lees u de tekenbeschrijving
van de Vissen er maar op na.
Mars
Als
logische voortzetting op de plaatsing van Saturnus en Jupiter, werd de
planeet Mars door de Ouden toegekend aan de daaropvolgende “lege”
plaatsen, links en rechts van Jupiter, dus aan de tekens Schorpioen en
Ram. Dit kunt u zien in de onderstaande afbeelding.
Ook
hier was de planeet Mars lange tijd de heerser van het teken Schorpioen
totdat de planeet Pluto werd ontdekt in 1930. Hierna werd het snel
duidelijk dat Pluto zijn domein opeiste. In de tekenbeschrijving van de
Schorpioen laat dit niets aan duidelijkheid over. De benadering van de
Ouden was natuurlijk bijzonder goed gekozen, want op vele vlakken werkt
Pluto als Mars, maar uiteindelijk zijn er té grote verschillen.
Mars kreeg de heerschappij over zijn eigen “oorlogsteken” de Ram en
vormde zodoende de bijzonder symbolische tegenstelling met de planeet
Venus, de planeet van de vrede; man en vrouw.
Pluto werd heerser van het ondergrondse “dodenrijk”, precies volgens
de oude mythologische beschrijvingen van Hades en de Tartaros (de
onderwereld). Zie de tekenbeschrijving van de
Schorpioen.
Venus
Venus
blijft de tegenspeelster van de planeet Mars. Beide symbolen lijken op
elkaar, omdat Mars in vroeger tijden zonder de pijlpunt werd getekend,
maar als een omgekeerde Venus werd afgebeeld. Tegenover Mars staat Venus,
de vrouwelijke component, de naar vrede en harmonie strevende en wars van
geweld staande planeet.
Voor het eerst zien we hier een planeet die NIET wordt verdreven door een
nieuwer ontdekte planeet.
Dit overkwam wél Saturnus, Jupiter en Mars, maar Venus blijft tot op de
dag van vandaag heerser over TWEE tekens, de Stier, een aardeteken en de
Weegschaal, een luchtteken.
Beide tekens zijn totaal verschillend van aard en regeren dus ook
verschillende lichaamsdelen, zoals u in de tekenbeschrijvingen van de Stier en de Weegschaal
kunt lezen. Om de juiste werking van Venus te onderkennen dient u de
horoskoop dan ook de analyseren op de bezetting van de elementen vuur,
aarde, lucht en water en daarnaast ook op de kwaliteit hoofd, vast en
beweeglijk.
Naarmate “aarde” en “vast” overheerst, krijgt Venus de
eigenschappen van de Stier. Naarmate “lucht” en “hoofd”
overheerst, krijgt Venus meer de werking van Weegschaal. U beoordeelt de
waarde van Venus in het teken waarin ze staat volgens de hierboven
beschreven wijze.
Staat Venus in de Steenbok, maar meer als “aarde” planeet, dan staat
deze beter dan wanneer Venus de Weegschaalwerking had., omdat Stier en
Steenbok in driehoek staan, terwijl Weegschaal en Steenbok in een veel
gespannen vierkant staan. Venus moet zich dan veel meer aanpassen en de
frustraties zijn groter.
Mercurius
Tenslotte
is Mercurius aan de beurt. Deze werd door de Ouden zowel links als rechts
van Venus geplaatst in de tekens Tweelingen en Maagd, zoals u hieronder
kunt zien.
Ook
Mercurius heeft zijn positie behouden in TWEE tekens, net als Venus. Dit
geeft ook Mercurius een dubbele werking en u moet weer goed kijken in de
horoskoop welke van de elementen en kwaliteiten overheerst. Is het element
“aarde” grotendeels bezet, dan neemt Mercurius een Maagd-werking aan.
Anderzijds wanneer “lucht” overheerst, dan zal Mercurius volgens de
Tweelingen gaan werken en een veel rustelozer aard hebben met en grotere
kans op nerveuze of neurotische aandoeningen.
Zowel het teken Maagd als Tweelingen behoren tot de “beweeglijke”
tekens of zoals we dit ook wel noemen: ze behoren tot de “beweeglijke”
kwaliteit. Dit geeft aan Mercurius sowieso een rusteloze eigenschap en een
hinken op meerdere gedachten aan. Pas wanneer voldoende wordt “getemd”
door plaatsing in rustige tekens, zoals Steenbok, kan men Mercurius een
meer bezadigde werking toekennen.
Totaaloverzicht
van de toekenning van planeten aan de tekens
In
onderstaande afbeelding ziet u het totaalbeeld van de toegekende planeten
aan de tekens van de dierenriem.
Ook
de nieuw ontdekte planeten Uranus, Neptunus en Pluto zijn hierin
weergegeven. De omstandigheden ten tijde van hun ontdekkingen alsmede
extra redenen waarom deze planeten aan de tekens werden toegekend, kunt u
nalezen in de tekenbeschrijvingen van resp. de Waterman,
de Vissen en
de Schorpioen.
De
vaststelling van planeten als benefic
U
bent vast wel de termen benefic en malefic tegengekomen in de
astrologische literatuur. Hiermee wordt dan bedoeld dat de planeten een
intrinsieke goede cq. disharmonische werking zouden hebben. De goede of
slechte geaardheid van de planeten is alweer terug te voeren op datgene
wat de Ouden ons hebben nagelaten.
Als
we de Tetrabiblos erop naslaan van Claudios Ptolemaeus (2e eeuw
n.Chr.) dan kunnen wij het volgende lezen in Boek-1, Hoofdstuk-16: “Er
bestaan bepaalde familiariteiten of verbindingen tussen verschillende
delen van de zodiak en de belangrijkste hiervan zijn déze welke bestaan
tussen delen die met elkaar zijn geconfigureerd. Deze onderlinge
configuratie verbindt alle delen die diametraal tegenover elkaar liggen,
die tussen hen 2 rechte hoeken bevatten ofwel 2 tekens ofwel 180 graden.
Het bestaat ook in alle delen met een driehoekige afstand van elkaat die
tussen hen een afstand bevatten van 1 rechte hoek en een derde deel ervan,
ofwel vier tekens ofwel 120 graden. Ook in alle delen op een kwadratische
afstand van elkaar, bevattende precies 1 rechte hoek tussen hen ofwel 3
tekens ofwel 90 graden. Ook in alle delen op hexagonale afstand van
elkaar, bevattende tweederde van een rechte hoek ofwel 2 tekens ofwel 60
graden.”……
Voor
het derde deel (AD) wordt een onderverdeling (DC) gemaakt die gelijk is
aan zijn eigen helft en voor de halve (AC) een onderverdeling (CE) gelijk
aan een-derde van zijn grootte, zó dat de verdeling in twee gelijke delen
AC en CB de vierkantsafstand AC maakt en de verdeling in 3 gelijke delen
AD, DE, EB de sextielafstand AD maakt en de driehoeksafstand AE.
De respectievelijke onderverdelingen (aan beide zijden van het
tussenkwadraat AC, gevormd door de rechte hoek AFC) vormen beide ook weer
het kwadraat AC (als bij het sextiel AD het stukje DC wordt toegevoegd) en
de driehoek AE (als bij het kwadraat AC het stukje CE wordt toegevoegd).
Tot
slot vervolgt Ptolemaeus in dit hoofdstuk.. “Van
deze configuraties worden de driehoek en het sextiel harmonisch genoemd,
omdat zij gevormd worden tussen tekens van dezelfde soort, namelijk zij
worden gevormd tussen hetzij allemaal mannelijke tekens, hetzij tussen
allemaal vrouwelijke. De oppositie en het kwadraat worden beschouwd als
disharmonisch, omdat het configuraties zijn tussen tekens van niet
dezelfde soort, maar van verschillende naturen en seksen.”
De
enige aspecten die men in de Oudheid kende, waren: de conjunctie (0
graden), sextiel (60 graden), vierkant (90 graden), driehoek (120 graden)
en de oppositie (180 graden).
De overige aspecten, zoals het halfsextiel, halfvierkant, sesquikwadraat,
e.d. zijn van een latere tijd. Men vermoedt dat deze door Kepler zijn
ontwikkeld in zijn Harmonices Mundi (de Harmoniën van de Wereld).
De
Ouden construeerden het volgende beeld met betrekking tot de benefics:
In
bovenstaande tekening en in alle andere nog te volgen tekeningen ziet u
steeds de huizen van de Zon en Maan in geel gekleurd. Zon en Maan bezetten
slechts één teken (ook wel huis genoemd in oudere tijden). Het is ten
opzichte van de Zon en Maan, de beide Lichten in de astrologie, dat de
toekenning van benefic en malefic wordt gedaan. Bezien wij dus
bovenstaande tekening, dan kijken wij eerst naar de planeet Venus, reeds
door de Ouden de “kleine weldoener” genoemd. De plaatsing in de beide
tekens Stier en Weegschaal kent u reeds van het begin van dit artikel.
Let u ook goed op het feit dat de tekens Waterman, Vissen, Ram, Stier,
Tweelingen en Kreeft de nachtzijde
wordt genoemd bij de Ouden.
De
andere tekens Leeuw, Maagd, Weegschaal, Schorpioen, Boogschutter en
Steenbok vormen de dagzijde. Dit is duidelijk, omdat de Ouden begonnen zijn met het
plaatsen van de Zon als eerste planeet in het teken Leeuw en daarna hebben
zij de planeet Saturnus in Steenbok er tegenover geplaatst. Derhalve
vormden deze tekens de dagzijde van de horoskoop, aangezien zij aan de
Zon-zijde gelegen zijn. Aan de andere kant zijn de planeten geplaatst aan
de Maan-zijde, dus de nachtzijde, omdat de Maan met de nacht wordt geassocieerd.
De
term benefic, en in dit geval de mineure benefic,
wordt verklaard door het feit dat Venus mundaan vanuit Stier een
sextiel aspect maakt naar de Maan in Kreeft aan de nachtzijde. De aan
dagzijde zien we precies hetzelfde: Venus maakt een sextiel aspect met de
Zon aan de dagzijde.
Het sextiel aspect van 60 graden
werd door de Ouden als gunstig beschouwd. Kijken
wij nu naar Jupiter, dan zien wij het volgende:
Jupiter
maakt vanuit het teken Boogschutter, aan de dagzijde een driehoek met de
Zon, het beste en gunstigste aspect. Aan de nachtzijde maakt Jupiter
vanuit het teken Vissen eveneens een driehoek, maar nu naar de Maan in
Kreeft. De driehoek van 120 graden werd als het beste gunstigste aspect
gezien.
Om deze reden wordt Jupiter de “grote weldoener” genoemd en Venus de
“kleine weldoener” en dit heeft te maken met het feit dat Jupiter
driehoeken maakt naar resp. Zon en Maan en dat Venus sextielen maakt naar
resp. Zon en Maan.
De
vaststelling van planeten als malefic
U
ziet in deze afbeelding dat de planeet Mars aan de dagzijde de Zon
aspecteert met een vierkant vanuit Schorpioen. Een vierkant bedraagt 90
graden en de tekens Leeuw en Schorpioen liggen 3 tekens uit elkaar.
Aan de nachtzijde gebeurt hetzelfde: Mars maakt vanuit het teken Ram een
virkant naar de Maan in Kreeft, omdat Ram en Kreeft ook 3 tekens, ofwel 90
graden van elkaar liggen.
Beide vierkanten naar de Lichten werd door de Ouden als een boosaardige
invloed beschouwd en aldus werd Mars de “kleine boosdoener” genoemd.
Saturnus
Saturnus
werd als eerste tegenover de Zon en de Maan geplaatst, zoals u in de
Tetrabiblos heeft kunnen lezen. Vanuit de dagzijde maakt Saturnus dus een
oppositie met de Zon en vanuit de nachtzijde maakt Saturnus hetzelfde
aspect naar de Maan.
Omdat de Ouden de oppositie als het zwaarste en moeilijkste (en ook het
sterkste) aspect zagen, werd Saturnus de “grote boosdoener” genoemd.
Saturnus staat bijzonder slecht in de tekens Leeuw en Kreeft en
veroorzaakt daar vaak veel verdriet, een moeilijke thuissituatie,
gezinsspanningen, kinderproblemen, onvruchtbaarheid en sociale
omgangsproblemen. Omgekeerd verliest de Zon veel stralingswijdte en kracht
wanneer hij geplaatst is in de tekens Steenbok en Waterman.
De
onzijdige Mercurius
Zoals
u inmiddels weet, kenden de Ouden slechts de aspecten conjunctie, sextiel,
driehoek, vierkant en oppositie. Zelfs de conjunctie was in zuiver opzicht
geen aspect, omdat “aspiecere” betekent: “elkaar aankijken”. Maar
als beide planeten samenstaan, kijken ze elkaar niet aan en was dit
eigenlijk geen aspect. Natuurlijk werd de conjunctie uitgebreid toegepast
en de hele Tetrabiblos staat vol met aanwijzingen hoe je rekening moet
houden met diverse conjuncties.
U
heeft eerder gelezen dat Mercurius de tekens Tweelingen en Maagd
toegewezen kreeg. Mundaan maakt Mercurius aan de dagzijde en ook aan de
nachtzijde een halfsextiel aspect van 30 graden naar resp. de Zon en de
Maan.
Het
halfsextiel aspect werd door de Ouden niet als een “vol” aspect
beschouwd, dus deed het niet mee.
Het gevolg hiervan was dat Mercurius als “onzijdig” werd beschouwd:
geen weldoener en ook geen boosdoener. Als “trabant” van de Zon neemt
hij net als de Maan de indrukken in zich op en “verkleurt” al naar
gelang zijn positie en aspecten. Niet voor niets wordt Mercurius de
“kameleon van de zodiak” genoemd. Hij is onzijdig, tweeslachtig en
fungeert als “de boodschapper der goden”.
Voor
de volledigheid plaats ik hier nog een stukje uit Ptolemaeus’
Tetrabiblos, Boek-1, Hoofdstuk-19, getiteld “inconjuncte tekens”. Ptolemaeus
zegt hier.. “alle delen die op een afstand van elkaar staan van 1 teken, worden als
inconjunct beschouwd, omdat zij van elkaar afgewend zijn; en omdat de
zogenoemde ruimte tussen hen over twee tekens uitgestrekt kan zijn, bevat
het geheel een hoek gelijk aan slechts 1 teken. Alle delen die van elkaar
zijn gelegen in een ruimte van 5 tekens worden ook als inconjunct
beschouwd, omdat zij de gehele zodiak verdelen in ongelijke delen, terwijl
de ruimten die in de eerder genoemde verdelingen, dus de oppositie,
driehoek, sextiel en vierkant, juist gelijke verdelingen opleveren”.
U
leest het dus.. duidelijke taal. In de tijd der Ouden waren de aspecten 30°
en 150° wél bekend en men noemde ze zelfs inconjunct en ze werden
beschouwd als niets met elkaar te maken hebbend en daarom was het mundane
aspect van Mercurius met resp. de Zon en Maan dan ook niet geldig.
Het
Antiscium in de tijd der Ouden
Als
u de astrologische literatuur naleest op het begrip Antiscium, ofwel
Spiegelpunt dan komt u overal de vermeldingen tegen naar de beschrijving
die in 1647 door William Lilly is gemaakt in zijn “Christian Astrology”,
een standaardwerk in de astrologie. Deze beschrijvingen die ook elders in
de astrologische literatuur voorkomen, zijn gebaseerd op de as Kreeft –
Steenbok.
Een planeet die bijv. op 20° Kreeft
staat, heeft zijn spiegelpunt op 10° Tweelingen, zoals de schets
hieronder aangeeft.
De
afstand die de planeet in zijn positie van 20° Kreeft heeft, ligt nl. 20
graden verwijderd van de as Kreeft - Steenbok. Het spiegelpunt van de
planeet zou dan liggen aan de ándere kant van de as en wel eveneens op 20
graden afstand. Men komt dan uit op 10°
Tweelingen.
De
achtergrond is eigenlijk vrij vaag. In de astrologische literatuur kom ik
nergens de oorsprong tegen van spiegelpunten, alhoewel men suggereert dat
wanneer een planeet ergens staat, zijn spiegelpunt dan zódanig ligt, dat
de declinatie van dat spiegelpunt gelijk is aan de declinatie van de
oorspronkelijke planeet.
Ik
vind persoonlijk het hele systeem van antiscone punten behoorlijk
aanvechtbaar. Ik
citeer een stukje uit de website van Tara Astrology en lees: “According
to Lilly, The antiscon signs are those signs which are of the same virtue
and are equally distant from the first degree of the two tropical signs
Cancer and Capricorn and in which degrees where the Sun is, the days and
nights are of equal length”.
Vertaald betekent dit “Volgens
Lilly, de antiscone tekens zijn dié tekens die van dezelfde kwaliteit
zijn en dezelfde afstand hebben van de eerste graad van de tropische
tekens Kreeft en Steenbok en in welke graden waarin de Zon staat, de dagen
en nachten van gelijke lengte zijn”.
Volgens
mij zegt dit meer iets over de eigenschappen van de tekens zelf dan van de
planeten die erin staan. Overigens is de bewering van Lilly onjuist, want
slechts in één geval zijn de dagen en nachten even lang: nl. precies op
het moment dat de Zon op nul graden Ram of Weegschaal staat, dus bij
aanvang van de lente en de herfst. In alle andere gevallen zijn dag en
nacht ongelijk van lengte.
In de Tetrabiblos van Ptolemaeus, Boek-1, Hoofdstuk-17 en 18 vinden wij
passages die er mee te maken hebben. De passage die er het best nog op
aansluit, is de volgende uit hoofdstuk-18: “elke twee tekens, gelijk
in afstand vanaf een van de tropische tekens, zijn aan elkaar gelijk qua
kracht, omdat de Zon, wanneer deze in één van hen aanwezig is, de dag en
de nacht en de verdelingen van tijd gelijk van duur maakt".
Alsnog is ook deze bewering onjuist en het zou wel eens een vergissing van
Ptolemaeus kunnen zijn, die misschien de equinoctale punten bedoelde,
waarover hij in hoofdstuk-17 ook spreekt.
Wie het wel snapt, mag het mij uitlegen.
De
antiscia (spiegelpunten) volgens de mundane horoskoop
Als
we nog eens goed nadenken over de toekenning van de planeten aan de tekens
en het denkpatroon van de Ouden volgen, dan merken wij dat de planeten
heerschappij kregen steeds links en rechts vanaf het verste punt, namelijk
Saturnus.
Omdat
de Zon en de Maan slechts over 1 teken heersen, is er voor Zon en Maan
geen spiegelpunt aanwezig, maar zoals u duidelijk kunt zien, hebben alle
andere planeten hun spiegelingen vanuit de dagzijde naar de nachtzijde,
zonder uitzondering!
Dit
oeroude beeld is “ergens” verloren gegaan tussen de werkelijke Oudheid
en de geschriften sinds Marcus Manilius (ca. 40 na Chr.). Marcus Manilius
heeft als dichter een standaardwerk geschreven, de “Astronomica”,
waarin hij in ruim 4500 regels de uitgangspunten beschrijft van de
astronomische wetten en tevens de uitgangspunten van de astrologie, die
hij op dichterlijke wijze beschrijft.
Er wordt zelfs gesuggereerd dat Ptolemaeus (ca. 200 na Chr.) delen van
Manilius’ werk heeft overgenomen, omdat bepaalde zinsneden identiek
zijn. Ptolemaeus heeft er echter veel meer rekenarij aan toegevoegd. Ik ga
hier verder geen oordeel vellen over de juistheid van een en ander, ik ben
geen expert op dit gebied en ik ben ook afhankelijk van de vertaalde
teksten, aangezien ik het Grieks en Latijn niet beheers (wel jammer als er
nu over terugdenk, het was ooit een keuzevak in mijn schooltijd).
Het
Latijnse “Antiscium” heeft zijn oorsprong uit het Griekse
“antiskia” dat uit twee delen bestaat, “anti” en “skia”.
“Anti” betekent “tegen” en “skia” betekent “schaduw”. Het
woord “tegenschaduw” komt ons wat vreemd voor, maar als wij ons
herinneren aan de dag- en nachtzijde van de toegekende planeten, dan is
het niet zó vreemd.
Een schaduw wordt gevormd doordat licht (de Zon hier) tegen een voorwerp
(planeet) aanschijnt. De schaduw is de donkere afbeelding van het
oorspronkelijke voorwerp aan de zijde waar de lichtbron NIET is.
Als u de laatste afbeelding weer bekijkt dan zouden de “schaduwen” van
de planeten vanuit de dagzijde (waar de Zon regeert) worden geworpen op de
nachtzijde, het deel waar de Maan heerst.
Aldus
krijgt Mercurius staande in de Maagd zijn schaduw geworpen in het teken
Tweelingen, Venus haar schaduw vanuit Weegschaal naar Stier, Mars zijn
schaduw vanuit Schorpioen naar Ram, Jupiter zijn schaduw vanuit
Boogschutter naar Vissen en Saturnus zijn schaduw van Steenbok naar
Waterman.
Dit
artikel is primair gewijd aan de toekenning van de planeten aan de tekens
en de oorsprong ven de begrippen benefic en malefic. In samenhang hiermee
is het begrip antiscium ofwel spiegelpunt aan de orde geweest. Hopelijk
biedt dit artikel weer een klassiek aanknopingspunt op de begrippen,
waarvan velen zich afvragen hoe deze ooit tot stand kwamen.
Gebruikte
literatuur:
1. Ptolemaeus, Cl., "Tetrabiblos", ca. 200 n.Chr.
Afgesloten, 15
januari 2005 © J. Ligteneigen
_______________________________________________________
Pagina voor het laatst bewerkt op / Page maintained on:
Seite bearbeitet am / Pagina aggiornata il: 31/12/2015 11:43